Khởi nghiệp kinh doanh không còn quá xa lạ gì với chúng ta và câu hỏi bắt đầu kinh doanh từ đâu luôn là 1 vấn đề khá lớn của đại đa số mọi người.

Có thể phần lớn lựa chọn con đường này đều sẽ có điểm chung là thích sự tự chủ tài chính, tự do thời gian của bản thân mà không bị gò bó trong một khuôn khổ với nhiều quy tắc, quy định của công việc công sở.

Còn sẽ có người lựa chọn khởi nghiệp vì họ có “máu liều”, “đam mê”, thích sự “thử thách” và quan trọng là họ có nhiều ý tưởng cực hay với mong muốn hiện thực hoá nó thành sản phẩm/dịch vụ và đưa nó đến cuộc sống của mọi người.

Vì vậy ở bài viết dưới đây mình sẽ giúp bạn đi giải quyết câu hỏi lớn nhất là “nên bắt đầu từ đâu” khi bắt đầu khởi nghiệp kinh doanh/bán hàng online.

Lưu ý: Đây chỉ là 1 phần nhỏ của bước khởi động trước khi bạn chính thức bước vào thương trường, đây đều là những gì mình đúc kết từ việc làm business trong vài năm qua, phía sau sẽ còn rất nhiều việc cần phải làm, vì vậy bài viết không đại diện cho 1 công thức thành công hay làm giàu gì cả, đơn giản mọi thứ chỉ là góc nhìn và kinh nghiệm cá nhân.

Bước 1: Bắt đầu kinh doanh từ đâu? (Từ vốn)

Thứ khiến cho chúng ta “đau đầu” nhất khi bắt đầu kinh doanh chính là vốn. Vốn đóng vai trò quyết định trong việc xác định phạm vi và quy mô của việc “bạn sẽ khởi nghiệp đến đâu” và hiển nhiên nó sẽ không quyết định quá nhiều về độ hiệu quả.

Tuy nhiên, không phải ai cũng có sẵn số vốn lớn để khởi đầu, và do đó cần xem xét các phương pháp tài chính khác nhau để tìm kiếm nguồn vốn thích hợp cho việc kinh doanh, chẳng hạn như:

1. Vốn tự có: Đây là phương pháp tài chính khởi nghiệp phổ biến nhất, trong đó bạn sử dụng tiền mặt hoặc tài sản của mình để đầu tư vào việc kinh doanh. Vốn tự có mang lại sự tự do và quyền kiểm soát đối với công việc kinh doanh của bạn. Tuy nhiên, nếu bạn không phải là đứa con sinh ra ở vạch đích thì điều này đòi hỏi bạn có khả năng tiết kiệm và tích luỹ được số vốn đủ để khởi đầu.
2. Vay vốn từ ngân hàng: Trường hợp “vốn liếng” có trong tay không đủ để để khởi nghiêp thì vay vốn từ ngân hàng là một lựa chọn để bạn cân nhắc. Vì việc vay vốn từ ngân hàng đòi hỏi bạn có khả năng trả nợ và cam kết tài chính. Trước khi vay vốn, nên nghiên cứu và so sánh các điều kiện vay của các ngân hàng khác nhau để tìm ra lãi suất và thời hạn vay phù hợp với khả năng tài chính của bạn.
3. Huy động vốn từ nhà đầu tư: Nếu bạn có ý tưởng kinh doanh hấp dẫn và tiềm năng phát triển, bạn có thể tìm kiếm nhà đầu tư để huy động vốn. Điều này thường áp dụng cho các doanh nghiệp khởi nghiệp hoặc các dự án có tiềm năng tăng trưởng cao. Tuy nhiên, với quy mô nhỏ hơn thì đây nên xem là việc “hùn vốn làm ăn” do đó bạn cần sẵn sàng chia sẻ phần nào đó quyền kiểm soát và lợi nhuận của việc kinh doanh này.

Một lời khuyên quan trọng trong việc tìm kiếm vốn kinh doanh là hạn chế việc vay mượn thế chấp, đặc biệt đối với những người mới bắt đầu chuyển hướng sang kinh doanh và chưa có kinh nghiệm trong lĩnh vực này. Vay mượn thế chấp có thể tạo ra rủi ro tài chính và áp lực trả nợ lớn, đặc biệt khi bạn chưa chắc chắn về khả năng thành công và lợi nhuận của start-up này.

Khi bạn đã có nguồn vốn để khởi đầu kinh doanh, việc quản lý và sử dụng vốn một cách hiệu quả là rất quan trọng. Dưới đây là một số cách để bạn sử dụng nguồn vốn một cách thông minh và tối ưu:

1. Xác định số tiền chi ra cho kế hoạch: Trước khi sử dụng nguồn vốn, hãy xác định số tiền cần chi ra để đạt được mục tiêu kinh doanh của bạn. Phân bổ nguồn vốn một cách rõ ràng và cụ thể cho các mục tiêu cụ thể như mua sắm thiết bị, marketing, thuê mặt bằng, tuyển dụng nhân viên, và các hoạt động khác để thúc đẩy việc kinh doanh. Điều này giúp bạn theo dõi việc sử dụng vốn 1 cách hiệu quả và tránh lãng phí.
2. Lập kế hoạch tài chính: Việc lập kế hoạch tài chính là một bước quan trọng để quản lý nguồn vốn hiệu quả. Hãy tạo ra một bản kế hoạch tài chính chi tiết, bao gồm dự báo thu chi, lợi nhuận dự kiến, và dòng tiền dự phòng trong một khoảng thời gian nhất định. Kế hoạch tài chính giúp bạn đưa ra quyết định về việc sử dụng vốn, quản lý rủi ro tài chính, và định hình chiến lược phát triển dài hạn của công việc kinh doanh.
3. Quản lý nguồn vốn đúng mục đích: Đảm bảo rằng bạn sử dụng nguồn vốn cho mục đích đúng và nhất quán với kế hoạch kinh doanh. Tránh việc sử dụng vốn cho các hoạt động không liên quan đến mục tiêu kinh doanh chính, vì điều này có thể làm mất đi sự tập trung và lãng phí nguồn lực. Hãy đảm bảo rằng việc sử dụng vốn tập trung vào các hoạt động tạo ra giá trị và mang lại lợi nhuận.
4. Tối ưu hóa chi phí: Phải liên tục nghiên cứu các cách để tối ưu hóa chi phí trong hoạt động kinh doanh. Xem xét việc tái cơ cấu chi phí, tìm kiếm các nhà cung cấp có giá cạnh tranh, và tìm hiểu về các biện pháp tiết kiệm chi phí trong quy trình sản xuất và vận hành. Đồng thời, hãy theo dõi và đánh giá định kỳ các khoản chi để xác định những nguồn lãng phí và tìm cách cải thiện hiệu quả sử dụng vốn.
5. Đầu tư vào công nghệ và năng lực nhân viên: Đôi khi, việc đầu tư vào công nghệ hiện đại và nâng cao năng lực của nhân viên có thể giúp bạn tăng hiệu quả sử dụng vốn. Công nghệ tiên tiến có thể giúp tối ưu hóa quy trình sản xuất, gia tăng năng suất lao động, và cải thiện chất lượng sản phẩm và dịch vụ. Đồng thời, đào tạo và phát triển kỹ năng cho đội ngũ nhân viên giúp tăng cường năng suất làm việc và sáng tạo, tạo ra giá trị gia tăng cho doanh nghiệp.
6. Theo dõi và đánh giá hiệu suất tài chính: Để đảm bảo sự hiệu quả của việc sử dụng nguồn vốn, hãy thường xuyên theo dõi và đánh giá hiệu suất tài chính của doanh nghiệp. Sử dụng các chỉ số tài chính như tỷ suất sinh lời, tỷ suất lợi nhuận, và tỷ suất sinh lời trên vốn đầu tư để đo lường và so sánh hiệu suất của doanh nghiệp với các tiêu chuẩn ngành và các đối thủ cạnh tranh. Điều này giúp bạn nhận ra các vấn đề tiềm ẩn và đưa ra các biện pháp cải thiện.
7. Diversify nguồn vốn: Đừng hoàn toàn phụ thuộc vào một nguồn vốn duy nhất. Thay vì dựa vào một nguồn vốn duy nhất, hãy xem xét việc đa dạng hóa nguồn vốn bằng cách kết hợp các phương pháp tài chính khác nhau. Điều này có thể bao gồm kết hợp sử dụng vốn tự có, vay vốn từ ngân hàng, huy động vốn từ nhà đầu tư, hoặc thậm chí sử dụng các hình thức tài chính sáng tạo như vốn rủi ro và cộng đồng.
8. Điều chỉnh và phân bổ lại nguồn vốn: Theo thời gian, nhu cầu sử dụng vốn của doanh nghiệp có thể thay đổi. Hãy luôn kiểm tra và điều chỉnh phân bổ nguồn vốn để đảm bảo rằng nó phù hợp với chiến lược và mục tiêu kinh doanh hiện tại. Điều này có thể bao gồm việc chuyển đổi nguồn vốn từ các hoạt động không hiệu quả sang các hoạt động có tiềm năng tạo ra lợi nhuận cao hơn.

Bước 2: Đi nghiên cứu thị trường

Khi bắt đầu kinh doanh online ở Việt Nam, một trong những bước quan trọng là nghiên cứu thị trường. Nghiên cứu thị trường giúp bạn hiểu rõ về đối thủ cạnh tranh và khách hàng, đồng thời cung cấp cơ sở quan trọng cho quá trình khởi đầu kinh doanh.

Để thực hiện nghiên cứu thị trường một cách hiệu quả, bạn có thể áp dụng các phương pháp và công cụ sau đây:

• Phân tích đối thủ cạnh tranh: Hãy tìm hiểu về các công ty hoạt động trong cùng lĩnh vực kinh doanh và các sản phẩm, dịch vụ mà họ cung cấp. Xem xét các yếu tố như giá cả, chất lượng, khuyến mãi, và phương thức tiếp cận khách hàng mà đối thủ sử dụng. Điều này giúp bạn nhận biết những điểm mạnh và điểm yếu của đối thủ cạnh tranh để từ đó phát triển lợi thế cạnh tranh cho doanh nghiệp của mình.
• Xác định và đánh giá nhu cầu và xu hướng thị trường: Ngày nay người tiêu dùng thường mua hàng theo trend dẫn đến một số mặt hàng trở nên “hot” trong một khoảng thời gian nhất định. Do đó bạn cần tham gia vào các diễn đàn, nhóm trò chuyện trực tuyến, hoặc thực hiện cuộc khảo sát để thu thập thông tin về những gì khách hàng mong đợi từ sản phẩm/dịch vụ của bạn. Đồng thời, theo dõi những xu hướng mới và thay đổi trong thị trường để có cái nhìn tổng quan về sự phát triển và tiềm năng của ngành.
• Thu thập và phân tích insight từ khách hàng tiềm năng cả online và offline: Sử dụng các phương pháp như cuộc khảo sát trực tuyến, phỏng vấn khách hàng, hoặc quan sát trực tiếp để thu thập thông tin từ khách hàng về sản phẩm, dịch vụ mà bạn đang kinh doanh. Nắm bắt ý kiến, phản hồi, và nhận xét của khách hàng về sản phẩm/dịch vụ hiện có trên thị trường và tìm hiểu về những vấn đề mà họ gặp phải. Sau đó, phân tích và tìm ra những insight quan trọng từ dữ liệu thu thập được. Các insight này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về nhu cầu và mong muốn của khách hàng, từ đó đưa ra quyết định kinh doanh phù hợp.

Ngoài ra, để có hiểu thêm về nhu cầu, sở thích… của khách hàng tiềm năng thì trong quá trình mà bạn xây dựng kênh mạng xã hội hay website thì nên có thêm bước đo lường và đọc các chỉ số thống kê hành vi của người dùng ở các phần như Analytics trên các kênh.

Riêng website sẽ có thêm Google Analytics hoặc các tool giúp bạn hiểu thêm về nhu cầu tìm kiếm từ khoá của người dùng đến thị trường đang kinh doanh như Semrush, Ahrefs, Keywordtool…

Bước 3: Lập kế hoạch kinh doanh

Khi bắt đầu kinh doanh online ở Việt Nam, việc lập kế hoạch kinh doanh là một bước quan trọng không thể bỏ qua. Kế hoạch kinh doanh giúp bạn xác định mục tiêu rõ ràng và phát triển chiến lược để đạt được những mục tiêu đó.

Sẽ có 3 yếu tố mà bạn cần phải xác định được và nó cần phải hiện hữu được trong kế hoạch kinh doanh.

1/ Xác định mục tiêu và định hướng

Yếu tố đầu tiên đó là tóm tắt kế hoạch kinh doanh bao gồm mục tiêu, định hướng cần đạt được.

Trước khi đi vào chi tiết, bạn cần tạo một tóm tắt tổng quan về kế hoạch kinh doanh của bạn.

Tóm tắt này nên bao gồm mục tiêu chiến lược của doanh nghiệp và định hướng cần đạt được. Bạn có thể mô tả mục tiêu ngắn hạn, trung hạn và dài hạn của bạn cũng như những lợi ích mà doanh nghiệp sẽ mang lại cho khách hàng và thị trường.

2/ Phân tích theo mô hình SWOT

Yếu tố thứ hai: Phân tích theo mô hình SWOT để lên kế hoạch kinh doanh.

Mô hình SWOT (Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats) là một công cụ phân tích quan trọng để đánh giá tình hình nội bộ và bên ngoài của doanh nghiệp. Bằng cách phân tích các yếu điểm mạnh, yếu điểm yếu, cơ hội và đe dọa, bạn có thể định hình chiến lược kinh doanh phù hợp.

• Điểm mạnh (Strengths): Bạn nên xác định được những điểm mạnh nào mà doanh nghiệp của bạn đang có, đủ để tạo lợi thế cạnh tranh trên thị trường và mang lại giá trị cho khách hàng.
• Điểm yếu (Weaknesses): Đây là những hạn chế và yếu điểm mà doanh nghiệp còn đang tồn đọng, quá trình bạn tổng hợp, phân tích và lên kế hoạch kinh doanh thì sẽ nhìn ra được những yếu điểm này và hiển nhiên nó sẽ càng lòi ra nhiều thêm khi bạn ngồi tối ưu kế hoạch chi tiết.
• Cơ hội (Opportunities): Đây là những xu hướng, thay đổi và cơ hội trong thị trường mà doanh nghiệp có thể tận dụng. Bạn nên xác định những cơ hội này và đề ra chiến lược để khai thác và phát triển.
• Rủi ro (Threats): Đây là những yếu tố nguy hiểm, cạnh tranh và rủi ro trong môi trường kinh doanh. Phát hiện được rủi ro sớm sẽ giúp bạn có thể kịp thời đề ra các biện pháp phòng ngừa và ứng phó để bảo vệ doanh nghiệp, ngoài những yếu tố bên ngoài như thị trường, đối thủ, khách hàng thì rủi ro có thể sẽ đến cả nội bộ.

3/ Action Plan

Yếu tố thứ ba là dựa vào mục tiêu và định hướng để lên action plan chi tiết và phù hợp theo kế hoạch và mục tiêu đề ra từ đầu.

Dựa trên các thông tin và phân tích đã thu thập từ bước trước, bạn cần phát triển một action plan chi tiết và phù hợp để đạt được mục tiêu kinh doanh. Action plan nên bao gồm các hoạt động cụ thể, thời gian thực hiện, nguồn lực cần thiết và trách nhiệm của từng cá nhân hoặc bộ phận trong doanh nghiệp.

Ngoài ra, trong quá trình lập kế hoạch kinh doanh, bạn cũng nên xem xét và đánh giá các yếu tố khác như marketing, quản lý nhân sự, tài chính và công nghệ. Điều này sẽ giúp bạn xây dựng một kế hoạch kinh doanh toàn diện và đáng tin cậy.

• Marketing: Trong thị trường cạnh tranh khốc liệt thì việc không thể nào bỏ qua đó là đưa ra các chiến lược và hoạt động marketing để quảng bá sản phẩm và thu hút khách hàng. Xác định các phương pháp tiếp cận thị trường, kênh phân phối, chiến dịch quảng cáo và việc tạo dựng mối quan hệ với khách hàng. Đảm bảo rằng kế hoạch marketing phù hợp với mục tiêu của bạn và tạo ra giá trị cho khách hàng.
• Quản lý nhân sự: Là một “tư bản”, muốn doanh nghiệp vận hành tốt bạn cần phải xác định nhu cầu nhân sự từ đó phân công nhiệm vụ phù hợp với từng người, bên cạnh đó việc đào tạo và phát triển nhân viên, cũng như thiết lập chính sách và quy trình cụ thể để đảm bảo sự hiệu quả và phát triển của đội ngũ nhân viên.
• Quản lý tài chính: Kế hoạch kinh doanh cần đưa ra một chiến lược quản lý tài chính tỉ mỉ. Xác định nguồn vốn cần thiết để khởi đầu và duy trì hoạt động kinh doanh, dự đoán doanh thu và chi phí, và xác định các chỉ số tài chính quan trọng để theo dõi tiến trình tài chính của doanh nghiệp. Lên kế hoạch tài chính cẩn thận giúp đảm bảo sự ổn định và bền vững của doanh nghiệp trong thời gian dài.
• Công nghệ: Trong thời đại số hóa, để tránh “đi sau thời đại” thì điều vô cùng cần thiết đó là xác định các công nghệ phù hợp để hỗ trợ hoạt động kinh doanh của bạn, từ hệ thống quản lý thông tin, giao dịch điện tử, đến quy trình tự động hóa. Đảm bảo rằng bạn có một chiến lược công nghệ phù hợp để nâng cao hiệu suất và cạnh tranh của doanh nghiệp.

Ngoài ra, kế hoạch kinh doanh cần được đánh giá và điều chỉnh định kỳ để thích nghi với sự thay đổi của môi trường kinh doanh. Điều này đòi hỏi sự theo dõi và đánh giá kết quả, từ đó điều chỉnh chiến lược và hoạt động của doanh nghiệp.

Tổng Kết

Xin nhắc lại 1 lần nữa, đây là bài viết dành cho những bạn đang mong muốn khởi nghiệp kinh doanh ở quy mô nhỏ (thậm chí đây chỉ mới là 1/10 của bước khởi đầu) với đâu đó dưới 10 nhân sự.

Nhưng tin mình đi, bạn làm được hết 3 bước trên 1 cách chỉn chu thì bạn sẽ thấy được 1 bức tranh rộng lớn mà bản thân mình đang thấy và bạn sẽ có được tầm nhìn xa hơn cho doanh nghiệp và tham vọng “đánh lớn hơn” của bản thân.

Tuy nhiên, trước khi muốn cây xanh lá tốt thì cần làm tốt từ gốc rễ đã.

Chúc bạn thành công và hẹn gặp lại ở bài viết tiếp theo!!